چشمه‌های آبگرم ایران – املاح این چشمهها با بدن ما چه می‌کند!
بعضی‌ها هیچ‌چیزی را با یک دم استراحت در آبگرم عوض نمی‌کنند. همیشه شنیده‌ایم که آب چشمه املاح دارد و کلاً بر هر دردی دواست. به همین خاطر ما ایرانی‌ها گاهی به نیت رفتن به چشمه‌ی آبگرم مسیرهای طولانی‌ای را سفر می کنیم. مخصوصاً اگر کسی کمردرد و پا درد یا مشکلات پوستی داشته باشد.
البته خیلی مواقع در این چشمهها آب‌تنی می‌کنیم چون آرامش‌بخش است و حال می‌دهد. به هر حال بعضی از این چشمهها در مناطق بکر و جذاب واقع شده‌اند. حتی گاهی برای رسیدن بهشان باید در مسیری کوهستانی پیاده‌روی کرد. ولی واقعاً چه چیزی باعث شده اینقدر چشمه‌های آبگرم محبوب باشند؟
چشمه‌ی آبگرم یعنی چه؟!
چشمه‌ی آبگرم مکانی است که به صورت مداوم آبگرم یا داغ از زمین خارج می‌شود. این آب معمولاً به خاطر فعل و انفعلات آب با املاح زیر زمین گرم می‌شود (گاهی هم ماگمای زیر زمین آب‌ها را گرم می‌کند). البته در رابطه با دمای این چشمهها تعریف مشخصی وجود ندارد. ساده‌اش این است که چشمه‌ی آبگرم چشمهای است که آبش گرم باشد!
کجاها آبگرم پیدا می‌شود؟
این چشمه‌هادر واقع هدیه‌های طبیعت به ما هستند تا سونا و جکوزی را به صورت صددرصد طبیعی تجربه کنیم! در دنیا چشمه‌های آبگرم بلژیک مشهور هستند که به خاطر فعالیت‌های آتش‌فشانی داغ می‌شوند. ولی در آمریکا، نیوزلند، ایسلند و ژاپن، ترکیه و کانادا هم تا دلتان بخواهد چشمه‌ی آبگرم وجود دارد.
یک نمونه از چشمهای گرم آتش‌فشانی در ایران، آبگرم فردوس است. فردوس شهری‌است در شرق ایران و در استان خراسان جنوبی. آبگرم فردوس دقیقاً در کنار یک آتش‌فشان غیرفعال قرار گرفته و مردم زیادی به خاطر خواص درمانی به آن رجوع می‌کنند. جالب است بدانید که بعد از زلزله‌ی سال ۱۳۶۷ قائن این چشمه تا مرز خشک شدن پیش رفت. ولی دو سال بعد دوباره پر آب شد.
استان آذربایجان غربی هم پر از چشمه‌های آبگرم است. ۴۶ چشمه‌ی آبگرم در شهرهایی مثل چالدران، ماکو، خوی و سلماس وجود دارد.
محدوده‌ی خراسان هم غیر از فردوس باز آبگرم‌های معروف دیگری دارد. مثلاً آبگرم کریز در کاشمر که در کنار یک دره و رودخانه‌ی خروشان قرار گرفته.
چشمه‌ی آبگرم شهر کهنه در قوچان هم یکی دیگر از آبگرم‌های معروف ایران است که در منطقه‌ای باستانی واقع شده.
آبگرم لاریجان هم در حاشیه‌ی قله‌ی دماوند و در کیلومتر ۷۰ جاده هراز قرار گرفته. حمام تاریخی شاه‌عباسی هم در همین روستاست. غیر از حمام شاه عباسی، استخر آب‌آهن هم در آن نواحی مشهور است که اینقدر آهن آبش زیاد است، حتی با چشم هم می‌شود آهن حل‌شده را تشخیص داد.
و البته…
چشمه‌های آبگرم سرعین
سرعین هنوز به قدری که باید مشهور نیست. حداقل به اندازه‌ی چشمه‌هایی ژاپن و چین و ترکیه و اروپا شهرتش جهانگیر نشده. ولی همه‌ی ایرانی‌ها اسمش را شنیده‌اند.
سرعین در شمال استان اردبیل واقع شده. ناحیه‌ای پر از چشمه‌های آب گرم و سرد در همسایگی کوه سبلان. حتماً میتوانید حدس بزنید که سبلان هم یک کوه‌آتش‌فشانی غیرفعال است. وسیع‌ترین پیست اسکی ایران هم همان نزدیکی‌هاست. پیست اسکی آلوارس که از قضا خیلی هم بین اسکی‌بازها محبوبیت دارد.
لازم است یادآوری کنیم که عسل سرعین+ آش‌دوغ سنتی‌شان + آبگرم سرعین، آن منطقه از اردبیل را کاملاً توریستی کرده. زمستان‌ها اردبیل رفتن دل شیر می‌خواهد ولی تابستان‌ها سرعین جای سوزن انداختن نیست.
انتخاب یک گزینه از بین تمام آبگرم‌های سرعین کار آسانی نیست. ولی در نظر داشته باشید که چشمهها از نظر املاح، اندازه و دمای آب با هم تفاوت دارند. بعضی از چشمهها همان شکل سنتی خودشان را حفظ کرده‌اند. و البته بعضی‌ها تبدیل به مجتمع‌های مجهز رفاهی شده‌اند و حتی تجهیزات پزشکی هم دارند.
بیشتر بخوانید: آبگرم های سرعین ؛ میعادگاهی برای گردشگران در فصل تابستان
چشمه‌ی آبگرم چه فایده‌ای برای سلامتی دارد؟
بین مردم معروف است که چشمه‌ی آبگرم خیلی فایده دارد. به همین خاطر هر جا که یکی از این چشمهها باشد مردم هجوم می‌آورند. بعضی‌ها به خاطر تفریح بعضی‌ها هم فقط به نیت سلامتی و کاهش درد.
در ژاپن آب‌تنی در چشمه‌های آبگرم سنتی هزاران‌ساله است. البته این کار ژاپنی‌ها ریشه‌های فرهنگی دارد. در فرهنگ ژاپن چشمه‌های آبگرم را راز سلامتی و آرامش می‌دانند. به همین خاطر امروزه هم تحقیقات زیادی بر روی فواید آن انجام می‌دهند.
طبق باور عمومی حمام کردن در این چشمهها به گردش خون و متابولیسم بدن کمک می‌کند. و البته باعث می‌شود تا املاح معدنی مفیدی جذب بدنتان بشود. در ژاپن البته مردم پا را از این فراتر گذاشته‌اند و روی در و دیوار آبگرم‌هایشان تابلویی‌ها درباره‌ی درمان دیابت و مشکلات هاضمه و کبد چسبانده‌اند.
به همین خاطر سال‌هاست که کلی دانشمند در ژاپن و اروپا و منطقه‌ی خودمان بر روی فواید balneology یا استحمام در چشمه‌های آبگرم مطالعه می‌کنند.
به هر حال فارغ از همه‌چیز برای رفتن به آبگرم کلی دلیل می‌شود تراشید:
۱ – شیمیایی نیست. چون این چشمهها بر خلاف استخرها پر از مواد مختلف نیستند و آبشان چندان درگیر آلودگی‌های مرتبط با لوله‌کشی نمی‌شود.
۲- سر حال می‌شوید. کافی است یکبار امتحان کنید بعد اعتراف می‌کنید که آب‌تنی در چشمه‌ی آبگرم عین تجربه‌ی یک ماساژ خوب می‌ماند.
۳- لاغر هم می‌شوید چون یک‌ساعت آب‌تنی در چشمه‌ی آبگرم باعث می‌شود ۱۴۰ کالری بسوزانید.
۴- دردهایتان از بین می‌رود. بیست دقیقه آب‌تنی در چشمه‌ی آبگرم باعث می‌شود دردهای مفاصل و آرتروز بهبود پیدا کند. (طبق ادعای موسسه‌ی آرتروز آمریکا)
۵- خواب راحتی خواهید داشت. اگر دنبال یک راه‌حل طبیعی برای تجربه‌ی یک خواب آسوده هستید بعد از غروب به چشمه‌ی آبگرم بروید (طبق ادعای موسسه‌ی ملی خواب آمریکا).
چه املاحی توی این آب‌ها پیدا می‌شود؟
بیشتر چشمه‌های آبگرم سولفور دارند. که البته بوی سولفور خیلی دوست‌داشتنی نیست. سولفور همان بویی است که از تخم‌مرغ گندیده به مشام می‌رسد.
معمولاُ کلسیم، سولفات و منیزیم و آهن و پتاسیوم کلراید و روی هم در این آب‌ها پیدا می‌شود. هنوز دقیقاً از نظر علمی ثابت نشده ولی خیلی‌ها معتقدند این املاح حل شده در آب برای سلامتی مفید هستند.
البته پوست بدن انسان طوری‌ست که به راحتی چیزی از راه پوست جذب بدن نمی‌شود ولی بعضی‌ها معتقدند چون ما وقتی به آبگرم می‌رویم عرق می‌کنیم، مجاری پوستی باز می‌شوند و کمک می‌کنند تا راه جذب املاح باز شود. یک تحقیق خیلی قدیمی آلمانی هم اعتقاد دارد این خاصیت منیزیم است.
به هر حال در صورت صحت این ادعاها، چشمه‌های آبگرم مثل مولتی‌ویتامین پوستی هستند. حتی ممکن است سیلیس موجود در این آب‌ها به سلامت و زیبایی پوست کمک کند. در مورد تاثیر مثبت آبگرم‌درمانی بر روی اگزما هم شواهدی وجود دارد.
در کل هنوز معلوم نیست که ترکیب این املاح مختلف چه خواصی دارد ولی شاید همین موضوع باعث شده که هر کسی با هر مرض بی‌درمانی چشم امید به آبگرم داشته باشد. از همه‌ی این‌ها گذشاه هیچ‌وقت آرامشی که موقع آب‌تنی در این مکان‌ها به سراغ‌تان می‌آید را دست کم نگیرید. و البته شک نکنید که خود آب‌درمانی هم خواص خیلی زیادی دارد. هیمن حس بی‌وزنی‌ای که توی آب به شما دست می‌دهد، خود به خود به گردش خون بدنتان کمک می‌کند.
البته حتماً در نظر داشته باشید که آبگرم‌های که بیش از حد داغند ممکن است برای کسانی که مشکل قلبی و عروقی دارند خطرناک باشد. در این نوع مکان‌ها باید بیشتر مراقب کسانی باشید که سیستم ایمنی بدن‌شان ضعیف‌تر است. مخصوصاً زنان باردار، سالمندان و البته کودکان.
